Âm nhạc là một phần không thể thiếu trong cuộc sống, mang đến cho ta những cung bậc cảm xúc đa dạng. Và âm giai chính là nền tảng quan trọng để tạo nên những giai điệu du dương, lay động lòng người. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu âm giai là gì, từ khái niệm cơ bản đến cấu tạo và các hợp âm trong âm giai trưởng, thứ.
Âm giai là gì?
Âm giai, hay còn gọi là thang âm hoặc gam, là tập hợp gồm 8 nốt nhạc được sắp xếp theo thứ tự từ thấp đến cao, theo một quy luật nhất định. Âm giai đóng vai trò như “khung sườn” cho các bản nhạc, tạo nên nền tảng cho sự phát triển của giai điệu và hòa âm.
Cấu tạo và các hợp âm trong âm giai trưởng
Âm chủ: Là nốt nhạc đầu tiên và cuối cùng của âm giai, đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tên gọi và tính chất của âm giai. Ví dụ: Âm giai trưởng Do trưởng có âm chủ là nốt Do.
Các bậc: Các nốt trong âm giai được gọi là các bậc, được đánh số từ 1 đến 8. Bậc 1 là âm chủ, bậc 8 là nốt cao nhất (cao hơn âm chủ một quãng tám).
Các quãng: Khoảng cách giữa hai nốt liên tiếp được gọi là quãng. Âm giai trưởng có quy luật các quãng như sau:
- Giữa bậc 1 và 2: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 2 và 3: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 3 và 4: Quãng nửa cung (N) – 1/2 cung
- Giữa bậc 4 và 5: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 5 và 6: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 6 và 7: Quãng nửa cung (N) – 1/2 cung
- Giữa bậc 7 và 8: Quãng trưởng (T) – 1 cung
Ví dụ: Âm giai trưởng C trưởng có các bậc và quãng như sau:
- C – D (T): Bậc 1 cách bậc 2 một quãng trưởng (1 cung)
- D – E (T): Bậc 2 cách bậc 3 một quãng trưởng (1 cung)
- E – F (N): Bậc 3 cách bậc 4 một quãng nửa cung (1/2 cung)
- F – G (T): Bậc 4 cách bậc 5 một quãng trưởng (1 cung)
- G – A (T): Bậc 5 cách bậc 6 một quãng trưởng (1 cung)
- A – B (N): Bậc 6 cách bậc 7 một quãng nửa cung (1/2 cung)
- B – C’ (T): Bậc 7 cách bậc 8 (cũng là bậc 1) một quãng trưởng (1 cung)
Các hợp âm trong âm giai trưởng:
- Hợp âm trưởng: được xây dựng bằng cách xếp chồng 3 nốt liên tiếp trong âm giai, bắt đầu từ nốt chủ. Ví dụ: Âm giai trưởng C trưởng có hợp âm trưởng C trưởng (C – E – G).
- Hợp âm 7: được xây dựng bằng cách xếp chồng 4 nốt liên tiếp trong âm giai, bắt đầu từ nốt chủ. Ví dụ: Âm giai trưởng C trưởng có hợp âm 7 C7 (C – E – G – B).
- Hợp âm giảm: được xây dựng bằng cách hạ bậc 7 của âm giai trưởng xuống nửa cung. Ví dụ: Âm giai trưởng C trưởng có hợp âm giảm Cm7b5 (C – Eb – G – Bb).
- Ngoài ra, còn có các hợp âm khác: hợp âm sus4, hợp âm add9,… được xây dựng dựa trên quy tắc nhất định.
>>> Tham khảo thêm: Hướng dẫn cách chơi guitar cho người tay nhỏ
Cấu tạo và các hợp âm trong âm giai thứ
Âm chủ: Tương tự như âm giai trưởng, âm chủ là nốt nhạc đầu tiên và cuối cùng của âm giai thứ.
Các bậc: Các bậc trong âm giai thứ được đánh số từ 1 đến 8, tương tự như âm giai trưởng.
Các quãng: Âm giai thứ có quy luật các quãng như sau:
- Giữa bậc 1 và 2: Quãng nửa cung (N) – 1/2 cung
- Giữa bậc 2 và 3: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 3 và 4: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 4 và 5: Quãng nửa cung (N) – 1/2 cung
- Giữa bậc 5 và 6: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 6 và 7: Quãng trưởng (T) – 1 cung
- Giữa bậc 7 và 8: Quãng nửa cung (N) – 1/2 cung
Ví dụ: Âm giai thứ Am có các bậc và quãng như sau:
- A – B (N): Bậc 1 cách bậc 2 một quãng nửa cung (1/2 cung)
- B – C (T): Bậc 2 cách bậc 3 một quãng trưởng (1 cung)
- C – D (T): Bậc 3 cách bậc 4 một quãng trưởng (1 cung)
- D – E (N): Bậc 4 cách bậc 5 một quãng nửa cung (1/2 cung)
- E – F (T): Bậc 5 cách bậc 6 một quãng trưởng (1 cung)
- F – G (T): Bậc 6 cách bậc 7 một quãng trưởng (1 cung)
- G – A (N): Bậc 7 cách bậc 8 (cũng là bậc 1) một quãng nửa cung (1/2 cung)
>>> Xem thêm: Nhịp và phách trong một bản nhạc và những điều bạn cần biết
Các hợp âm trong âm giai thứ:
- Hợp âm thứ: được xây dựng bằng cách xếp chồng 3 nốt liên tiếp trong âm giai, bắt đầu từ nốt chủ. Ví dụ: Âm giai thứ Am có hợp âm thứ Am (A – C – E).
- Hợp âm 7: được xây dựng bằng cách xếp chồng 4 nốt liên tiếp trong âm giai, bắt đầu từ nốt chủ. Ví dụ: Âm giai thứ Am có hợp âm 7 Am7 (A – C – E – G).
- Hợp âm giảm: được xây dựng bằng cách hạ bậc 6 và bậc 7 của âm giai thứ xuống nửa cung. Ví dụ: Âm giai thứ Am có hợp âm giảm Am7b5 (A – C – Eb – G).
- Ngoài ra, còn có các hợp âm khác: hợp âm sus4, hợp âm add9,… được xây dựng dựa trên quy tắc nhất định.
Âm giai là nền tảng quan trọng trong âm nhạc, đóng vai trò thiết yếu trong việc sáng tác, chơi và cảm thụ âm nhạc. Hy vọng bài viết này của Nhạc Cụ Văn Quốc đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo và các hợp âm trong âm giai trưởng, thứ, từ đó có thể sáng tạo những bản nhạc của riêng mình và cảm nhận âm nhạc một cách trọn vẹn hơn.